-
1 выражать
ifade etmek,dile getirmek; göstermek* * *несов.; сов. - вы́разить1) ifade etmek; dile getirmekвыража́ть во́лю наро́да — halkın iradesini dile getirmek
выража́ть свои́ чу́вства и мы́сли — duygu ve düşüncelerini dile getirmek
выража́ть мне́ние большинства́ — çoğunluğun görüşüne tercuman olmak
выража́ть благода́рность кому-л. — şükranlarını ifade etmek, teşekkürlerini bildirmek
2) тк. несов. ( являться отражением) ifade etmek3) (обозначать в каких-л. единицах) göstermekвыража́ть что-л. в проце́нтах — yüzde olarak / ile göstermek
выража́ть что-л. фо́рмулой — formülle göstermek
-
2 говорить
konuşmak; söz etmek,bahsetmek; görüşmek; söylemek,demek,dile getirmek; ifade etmek; kanıtlamak,göstermek* * *несов.; сов. - сказа́ть1) тк. несов. konuşmakговори́ть по-ру́сски — Rusça konuşmak
ребёнок ещё не говори́т — çocuk daha konuşamıyor
2) (что-либо, о ком-чём-л.) söz etmek, bahsetmek; laf etmek; konuşmak, görüşmek; söylemek; demek; dile getirmekговори́ть о поэ́зии — şiirden söz etmek / bahsetmek
говори́ть пра́вду — doğruyu söylemek
что он говори́т? — ne diyor?
он не даст тебе́ говори́ть об э́том — sana bundan laf ettirmeyecek
е́сли говори́ть конкре́тнее... — daha somut konuşursak...
как я уже́ говорил — söylediğim / arz ettiğim gibi
в э́том стихотворе́нии поэ́т говорит о любви́ к ро́дине — bu şiirde ozan vatan aşkını dile getiriyor
а́втор говорит об э́том слова́ми одного́ из персона́жей своего́ расска́за — yazar bunları / bunu öyküsünün bir kişisine söyletiyor
хорошо́ говори́ть о ком-л. — biri için iyi söylemek
бо́льше мне о нём не говори́! — bir daha açma bana onun lafını!
я то́же хочу́ ко́е-что сказа́ть — benim de söyleyecek birkaç sözüm var
он тако́е сказа́л, что... — öyle bir laf attı ki...
он веле́л сказа́ть, что его́ нет до́ма — kendisi için evde yok dedirtti
вы что́-то сказа́ли? — bir şey mi buyurdunuz?
вы что́-то хоте́ли сказа́ть? — bir şey mi diyecektiniz?
он ничего́ не сказа́л — bir şey demedi; sesini çıkarmadı
3) тк. несов. ( разговаривать) konuşmak; söz etmekкто (э́то) говори́т? — konuşan kim?
мы с ним говори́ли и об э́том де́ле — onunla bu işi de konuştuk / görüştük
на эту те́му мы не говори́ли — bu konudan söz etmedik, bu konuyu konuşmadık
ты говори́л с дире́ктором? — müdürle görüştün mü? / konuştun mu?
он уже́ год с на́ми не говори́т — bizimle bir yıldır konuşmuyor
4) тк. несов., в соч.говоря́т — diyorlar ki
говоря́т, он уе́хал — gitmiş (diyorlar)
5) тк. несов. ( свидетельствовать) ifade etmek, göstermek, kanıtlamakэ́то ни о чём не говори́т — bu bir şey ifade etmez
ра́зве э́тот факт вам ни о чём не говори́т? — bu gerçek size hiç bir şey anlatmıyor mu?
о чём говоря́т э́ти ци́фры? — bu rakamlar neyi ifade ediyor?
э́то говори́т в твою́ по́льзу — bu senin lehine (bir puandır)
••говори́т Москва́ — радио burası Moskova
что ты говори́шь?! — deme! sahi mi?
и не говори́! — sorma!
что ни говори́ — ne dersen de
что я вам говори́л! — size dememiş miydim?
не говоря́ (уже) о... —...bir yana
ина́че говоря́ — başka bir deyişle
точне́е / верне́е говоря́ — daha doğrusu
по пра́вде говоря́ — doğrusu
открове́нно / че́стно говоря́ — açıkçası istenirse
назва́ние говори́т само́ за себя́ — adı üstünde
-
3 заявлять
beyan etmek,açıklamak,bildirmek,ifade etmek; ihbar etmek* * *несов.; сов. - заяви́тьbeyan etmek; açıklamak; bildirmek ( сообщать); ifade etmek ( говорить); ihbar yapmak / etmek ( в административные органы)соста́в кома́нды зая́влен? — takımın kadrosu / tertibi açıklandı mı?
-
4 излагать
несов.; сов. - изложи́тьanlatmak; açıklamak; arz etmek; ifade etmekизложи́ть план — planı açıklamak anlatmak
излага́ть свою́ мысль — düşüncesini ifade etmek
излага́ть что-л. в пи́сьменной фо́рме — yazıya dökmek
изложи́ть свою́ то́чку зре́ния — görüşünü açıklamak
-
5 выражаться
kendini göstermek; ifade etmek* * *несов.; сов. - вы́разиться1) ( проявляться) kendini göstermek; ifadesini bulmak2) ( высказываться) ifade etmekе́сли мо́жно так вы́разиться — deyim yerindeyse
••мя́гко выража́ясь — yumuşak bir deyimle
-
6 высказывать
dile getirmek,ifade etmek,söylemek* * *несов.; сов. - вы́сказатьdile getirmek; ifade etmek; söylemekвы́сказать свои́ тре́бования — taleplerini dile getirmek
вы́сказать своё мне́ние о чём-л. — düşüncesini söylemek
-
7 облекать
несов.; сов. - обле́чь1) vermekобле́чь кого-л. полномо́чиями — birine yetki vermek; birini yetkili kılmak
обле́чь иде́ю в конкре́тный план — fikri somut bir plan şeklinde ifade etmek
-
8 обозначать
несов.; сов. - обозна́чить1) ( помечать) göstermek; belirtmek; işaretlemek2) тк. несов. ( значить) anlamına gelmek; ifade etmek3) ( делать заметным) belli etmek -
9 свидетельствовать
1) tanıklık etmek; ifade etmekкак свиде́тельствует очеви́дец — görgü tanığının ifadesine / tanıklığına göre
2) (подтверждать, доказывать) kanıtlamak, göstermekисто́рия свиде́тельствует, что... — tarih tanıklık / şahadet ediyor ki,...
-
10 округлять
несов.; сов. - округли́тьокругли́ть гу́бы — dudaklarını yuvarlaklaştırmak
он смотре́л, округли́в глаза́ — gözlerini geniş geniş açmış bakıyordu
2) ( выражать в целых числах) tam sayı ile ifade etmekокругли́ть в счёте копе́йки до рубля́ — hesaptaki ruble kesrini rubleye çevirmek
-
11 перифразировать
несов., сов. -
12 художественный
sanatsal* * *врзsanat °; sanatsal, artistikхудо́жественное учи́лище — tatbiki güzel sanatlar okulu
худо́жественный руководи́тель (ансамбля и т. п.) — sanat yönetmeni
худо́жественное мастерство́ — sanatçı / sanat ustalığı
худо́жественный фильм — öykülü filim
худо́жественная литерату́ра — edebiyat, güzel-yazın
худо́жественное произведе́ние — sanat eseri / yapıtı, sanatsal ürün
худо́жественная откры́тка — resimli kart, kartpostal
худо́жественные изде́лия из фарфо́ра — porselen süs eşyası
лю́стра худо́жественной рабо́ты — sanatçı işi avize
худо́жественная гимна́стика — artistik jimnastik
худо́жественное дарова́ние — üstün artistik yetenekler
вы́разить / показа́ть худо́жественными сре́дствами — bir şeyi sanat araçlarıyla ifade etmek / açıklamak
худо́жественный о́браз — sanatsal imaj / imge
худо́жественное тво́рчество — sanatsal yaratıcılık
худо́жественное изображе́ние чего-л. (средствами живописи) — bir şeyin sanatsal resmedilişi
-
13 давать
vermek; getirmek,kazandırmak; atmak,vurmak; müsaade etmek,bırakmak* * *1) врз vermekдава́ть де́ньги — para vermek
дава́ть уро́ки — ders vermek
дава́ть конце́рты — konser vermek
дава́ть возмо́жность — olanak vermek
дава́ть взя́тки — rüşvet vermek
в тот день дава́ли "Оте́лло" — o gün "Otello" oynanıyordu
э́то не ка́ждому дано́ — bu herkesin harcı / kârı değildir
не ка́ждому поэ́ту бы́ло дано́... —...mak her şaire nasip olmamıştır
2) ( приносить как результат) getirmek; kazandırmak; vermekдава́ть при́быль — kâr getirmek
дава́ть хоро́шие урожа́и — iyi ürünler vermek
со́лнце даёт тепло́ — güneş ısı verir
золота́я меда́ль даёт (кома́нде) пять очко́в — altın madalya beş puandır
это тебе́ ничего́ не даст — bu sana hiç bir şey kazandırmaz
э́тот го́род дал (ми́ру) мно́гих изве́стных учёных — bu şehirden birçok ünlü bilim adamı yetişmiştir
э́то расте́ние цвето́в не даёт — bu bitkinin çiçeği olmaz
3) ( наносить удар) atmak; vurmak4) в сочетании с некоторыми сущ. (производить делать)дава́ть знак / сигна́л — işaret vermek
дать два вы́стрела — iki el ateş etmek
дава́ть звоно́к — zil çalmak
5) vermekдава́ть обеща́ние — vaatte bulunmak, vaad etmek
дава́ть указа́ние — talimat vermek
дава́ть разреше́ние — müsaade vermek, müsaade etmek
6) (позволять, предоставлять возможность) müsaade etmek; bırakmak; часто переводится глаголом понудительного залогадай пройти́ — müsaade et de geçeyim
он не дал мне отве́тить — cevap vermeme vakit bırakmadı
не дава́ть спать кому-л. — birini uyutmamak
он не даст нам встре́титься — bizi görüştürmeyecek
не дать вспы́хнуть войне́ — savaşın patlamasına yol vermemek
он не дава́л себя́ сфотографи́ровать — fotoğrafını çıkartmazdı
дава́ть вы́пить — içirmek
дава́ть поню́хать — koklatmak
мы стара́лись не дать ему́ оторва́ться / уйти́ вперёд (о гонщике) — onu kaçırmamaya gayret ediyorduk
7) разг. ( определять возраст по внешнему виду) göstermekему́ бо́льше 20 (лет) не дашь — 20 yaşından fazla göstermiyor
8) разг., повел., в соч.дава́й дружи́ть — gel dost olalım
дава́й потанцу́ем / танцева́ть — gel dans edelim
дава́й пиши́! — haydi yaz!
дава́йте рабо́тать вме́сте — gelin beraber çalışalım
дай, ду́маю, пойду́ посмотрю́ — gidip bakayım dedim
дава́й я тебе́ помогу́ — yardım edeyim sana
••дать знать кому-л. — birine duyurmak
недоста́тки даю́т себя́ знать — eksikler kendini duyuruyor
он прие́хал, не дав знать — habersiz geldi
он не дал себе́ труда́ поду́мать — düşünmek zahmetine girmedi
дава́ть кому-л. поня́ть — ihsas etmek
дава́ть сло́во — söz vermek
дать себе́ сло́во не... — bir şeye tövbe etmek
дава́ть показа́ния — ifade vermek
-
14 показывать
несов.; сов. - показа́ть1) врз göstermekпоказа́ть ребёнка врачу́ — çocuğu doktora muayene ettirmek
пока́зывать кому-л. го́род — birine şehri göstermek / gezdirmek
пока́зывать фильм — filim göstermek
пока́зывать кому-л. доро́гу — birine yolu göstermek
пока́зывать глаза́ми что-л. — gözleriyle bir şeyi göstermek / işaret etmek
2) ( изображать) göstermek, sergilemek, gözler önüne sermekа́втор пока́зывает жизнь дере́вни — yazar köyün hayatını sergiliyor / gözler önüne seriyor
3) ( проявить) göstermek, ortaya koymakпока́зывать хра́брость — yiğitlik göstermek
показа́ть своё полити́ческое лицо́ — kendi siyasi kişiliğini ortaya koymak
4) (обнаружить, раскрыть) göstermek, sergilemek; ortaya koymakпока́зывать оши́бочность чего-л. — bir şeyin yanlışlığını sergilemek / gösterme
не пока́зывать свои́х чувств — duygularını belli etmemek / dışa vurmamak
вре́мя пока́жет — zaman gösterecek (bunu)
перегово́ры показа́ли, что... — görüşmeler... gösterdi / ortaya koydu
кома́нда показа́ла хоро́ший футбо́л — takım iyi bir futbol çıkardı / ortaya koydu
5) ( об измерительных приборах) göstermeчасы́ пока́зывали три — saat üçü gösteriyordu
6) ( давать результаты) derece yapmakпоказа́ть результа́т 18 ме́тров — спорт. 18 metrelik derece yapmak
что́бы показа́ть хоро́ший результа́т в кома́ндном зачёте... — takım tasnifinde iyi bir dereceye gitmek için...
пока́занная им сре́дняя ско́рость — kaydettiği vasati sürat
на стометро́вке он показа́л (результа́т) 11 секу́нд — yüz metrede 11 saniyelik derece yaptı
я тебе́ покажу́! — разг. gösteririm / öğretirim sana!
вре́мя пока́жет — zaman gösterecek (bunu)
7) ( давать показания) ifade vermek; tanıklık etmekкак показа́л свиде́тель,... — tanığın verdiği ifadeye göre
он показа́л на тебя́ — senin aleyhine tanıklık / şahadet etti
••показа́ть себя́ — kendini göstermek
показа́ть язы́к — dil çıkarmak
проти́вник показа́л спи́ну — düşman yüz geri etti
См. также в других словарях:
ifade etmek — 1) (bir şey) anlatmak Bu, ona yani bu acemilikle âleme rezil olursun manasını ifade ediyordu. Y. K. Karaosmanoğlu 2) mec. (bir şey) önem taşımak Dostluk benim için çok şey ifade eder … Çağatay Osmanlı Sözlük
ifade — is., Ar. ifāde 1) Anlatım Güzel bir ifade. 2) Deyiş, söyleyiş Not ettiklerimi bir ağzın ifadesi şekline sokarak size okutacağım. S. M. Alus 3) Bir duyguyu yüz aracılığıyla anlatan belirtilerin bütünü Sakalı yeni çıkmış yüzünde çocukça ifadeler… … Çağatay Osmanlı Sözlük
ifâde — (A.) [ ﻩدﺎﻓا ] söylem, anlatım, dile getirme. ♦ ifâde edilmek anlatılmak, belirtilmek, dile getirilmek. ♦ ifâde etmek anlatmak, belirtmek, dile getirmek … Osmanli Türkçesİ sözlüğü
terennüm etmek — 1) güzel ve alçak sesle şarkı söylemek Can acısıyla terennüm eder gibi ay ay ay! diye feryada başlıyorsunuz. R. N. Güntekin 2) anlatmak, ifade etmek Şurada sizi baştan başa terennüm eden bir şiir yazdım. A. Gündüz … Çağatay Osmanlı Sözlük
ağzının gırımı — ifade etmek istediği, dilinin altındaki bakla … Beypazari ağzindan sözcükler
TELMİH — (C.: Telmihât) Lâyıkiyle ve kâmilen keşfedip nazara arzetmek. * Bir şeyi açıkça söylemeyip başka bir mâna ifade için söz arasında mânalı söylemek. İmâ ile söz arasında başka bir mânayı ifade etmek. * Edb: İbârede bahsi geçmeyen bir kıssaya,… … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
SÜBHANALLAH — Cenab ı Hakk ın mahlukatı ve eserleri karşısında duyulan hayret ve taaccübü ifade etmek için söylenir. Cenab ı Hakkın zâtında, sıfâtında ve ef alinde bütün kusurlardan münezzehiyetini ifade eder.(Sübhanallah ve Elhamdülillah cümleleri Cenab ı… … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
SERD-İ KELÂM — Güzel bir şekilde ifade etmek, söz etmek … Yeni Lügat Türkçe Sözlük
bildirmek — e 1) Herhangi bir şeyi haber vermek Anası böyle söyledi, gene de gidip kocasına bildirdi. M. Ş. Esendal 2) nsz Herhangi bir konuda bilgi vermek Gönderdiğim mektubun bir ehemmiyeti yoktur, diye bildir, dedi. F. R. Atay 3) i Anlatmak, ifade etmek… … Çağatay Osmanlı Sözlük
üstüne — zf. 1) İlişkin, üzerine, dair Arkadaşım aşk ve evlilik üstüne konuşulacak şeyler bulmuştu. S. F. Abasıyanık 2) Hesabına Kahveci içilen kahveleri Esat Ağanın üstüne yazıyor. M. Ş. Esendal 3) ... e göre, uygun olarak Paris e yazıldı. Oradan ölçü… … Çağatay Osmanlı Sözlük
dile getirmek — 1) konuşturmak Yıllar yılı, bu amaçları devlet adamlarımız, basınımız, sanat âlemimiz dile getirip durmuştur. T. Halman 2) belirtmek, anlatmak, açıklamak, ifade etmek Kendi kendime, adlı şiirinde bunu şöyle dile getirir. S. Birsel … Çağatay Osmanlı Sözlük